Lýsingaridentifikasjón, lýsingar á føroyskum, ómaksgjald

Í samstarvi við Brúkaraumboðið hevur Sjónám í Klaksvík nágreinað gjaldsmøguleikarnar, tá goldið verið fyri tilmelding til skeið hjá Sjónámi. Brúkaraumboðið fekk í januar eina klagu um, at samsvar ikki var millum upplýsta kostnaðin fyri skeiðini og ta upphædd, sum gjaldast skuldi, tí klagarin umframt tilmeldingargjald eisini skuldi rinda eitt avgreiðslugjald. Sjónám upplýsir, at á tilmeldingarsíðuni á heimasíðuni var ikki nóg greitt tilskilað, at til bar eisini at gjalda umvegis netbanka ella kontant, so sleppast kundi undan avgreiðslugjaldi. Sjónám hevur nú nágreinað, at til ber at rinda fyri skeið kontant, umvegis netbankan og eftir rokning, um talan er um stovn ella reiðarí.

Útgivið, tann 22. April 2015 (Seinasta rættað, tann 22. April 2015)

Lýsingar og lýsingatilfar á føroyskum

Brúkararaumboðið vil við hesum kunna um málið í lýsingum og lýsingatilfari. Brúkaraumboðið hevur fingið fyrispurning um, hvørt tað er loyvt at gera lýsingar á enskum máli, tá lýsingin er ætlað ferðafólki í Føroyum.

Í § 7 a í marknaðarføringslógini er ásett, at lýsingar og lýsingatilfar, ið er beinleiðis ætlað brúkarum í Føroyum, skal vera á føroyskum.

Marknaðarføringslógin er galdandi fyri alla marknaðarføring í Føroyum. Í lógini verður ikki skilt ímillum, hvørt lýsingatilfarið er ætlað føroyingum ella útlendingum, ið eru í Føroyum. Avgerandi er, um talan er um marknaðarføring beinleiðis til brúkarar og um marknaðarført verður í Føroyum. Um so er, skal lýsingin ella lýsingatilfarið vera á føroyskum.

Reglurnar um føroyskt lýsingatilfar er galdandi fyri allar lýsingamiðlar og er óheft av, hvør tøkni verður brúkt. Lýsingabløð, ið vinnurekandi í Føroyum og øðrum londum senda til føroysk húski, aðrar lýsingar í bløðum umframt lýsingar í útvarpi, sjónvarpi og á internetinum skulu sostatt vera á føroyskum, tá endamálið er at fáa brúkarar at keypa vøru ella tænastu.

Útgivið, tann 2. December 2009 (Seinasta rættað, tann 10. June 2010)

Brúkaraumboðið hevur valt at tikið mál upp mótvegis tíðindablaðnum Sosialinum. Tann 21. oktober 2009, reisti Brúkaraumboðið spurningin mótvegis Sosialinum, um § 4 í marknaðarføring var hildin í sambandi við at Sosialurin hevði sent skriv út um, at tað var møguligt at fáa ókeypis greinar um fyrtøkuna, um lýst verður í serblaðnum FAROE EXPO.

Sambært galdandi marknaðarføringarlóg verður sagt fylgandi:

Almennar reglur á økinum:

§ 4. Ein lýsing skal vera soleiðis háttað, at lýsingin týðiliga verður uppfatað sum ein lýsing, uttan mun til hvønn form lýsingin hevur, og hvørjum miðli lýsingin verður borin fram í.

Ein lýsing skal týðulig og greitt verða fatað sum ein lýsing, uttan mun til hvussu hon verður framborin, og hvør fjølmiðli verður nýttur.

Ein fjald lýsing hevur tað eyðkenni, at avsendarin ynskir við vilja, at fjala at talan er um lýsing, og at tað veruliga endamálið er, at ávirka brúkaran at keypa ávísa vøru ella tænastu.

Slíkur lýsingarháttur gevur góð úrslit, tí at brúkarin ikki varnast at tað sum hann hevur lisið ella sæð ikki er ein grein, men í veruleikanaum ein lýsing.

Sum dømi kann nevnast, at eitt blað ger avtalu við eitt virkið um at skriva eina grein um virkið ella um vørur virkisins, og virkið afturfyri keypir lýsingar frá blaðnum. Um ikki er greitt tilskilað í blaðnum, at talan er um lýsingartilfar, er hetta í stríð við marknaðarføringslógina § 3 og § 4.

Eitt annað dømið er, at avtalað er við eitt virkið um at skrivað eina grein um virkið ella vørur virksins, og virkið afturfyri keypri lýsingar frá blaðnum. Um tað er greitt tilskilað í blaðnum, at talan er um lýsingartilfar, so er hetta ikki brot á marknaðarføringsreglurnar.

Tað er talan um fjalda lýsing, tá ið eitt blað ger avtalu við eitt virkið, um at blaðið skrivar eina grein um fyritøkuna ella vørur felagsins, og virkið afturfyri keypir lýsingar frá blaðnum og tað ikki greitt er tilskila, at talan er um lýsingartilfar.

Talan er tí um fjalda lýsing, og brot á § 4 í marknaðarføringarlógini, tá ið eitt blað ger avtalu við eitt virkið um, at blaðið ger eina vørulýsing á slíkan hátt, at lýsingin verður framborin sum ein blaðgrein. Í slíkum førum fer fram samantvinnan av redaktionellum tilfari og lýsing, og kann hetta verða villleiðandi fyri brúkaran, og tí eisini brot á § 3 í marknaðarføringarlógini um villleiðing.

Tá ið talan er um temabløð og eykabløð, sum verða send saman við teimum vanligu bløðunum, so er neyðugt, fyri at halda § 4 í marknaðarføringarlógini, at tað er greitt og týðuligt, at talan er um lýsingar ella lýsingartilfar.

Til ber at halda marknaðarføringarlógina § 4, tá ið talan er um greinar, sum verða bornar fram í temabløðum ella serbløðum um ymisk tiltøk ella ráðstevnir, um so er at hetta týðuliga og greitt verður skriva omanfyri at talan er um lýsing ella lýsingartilfar, so at brúkarin er tilvitaður og kunnaður um at greinar og ymiskt tilfar eru lýsingar.

Málið um sosialin:

Brúkaraumboðið hevur móttikið tann 17. nov. 2009 hoyringssvar frá Sosialinum umvegis advokat, har ið tikið verður undir við niðurstøðuni hjá Brúkaraumboðnum. Eisini hevur verið fundur partanna millum tann 12. nov. 2009. Á fundinum var nomið við eina neyva vegleiðing, har ið mørkini verða sett upp. Víst verður til leinkju hjá danska Brúkaraumboðsmanninum:http://www.forbrug.dk/forbrugerombudsmanden/sager-og-retningslinjer/retningslinjer/retningslinjer/reklameid/

Semja er eisini um at marknaðarføringarlógin er nýggj, og at fyritøkur og virkir, skulu fáa stundir at tillaga virksemi, so at lógin um góðan marknaðarføringarsið verður hildin.

Í hoyringssvarinum hevur Sosialurin lagt dent á, at í serblaðnum FAROE EXPO er lýst á ovasta bredda, at talan er um lýsingartilfar. Brúkaraumboðið metir at hetta var skriva við ov smáum, so hetta var ikki nøktandi, fyri at lesarin kann fata at alt sum er í blaðnum er lýsingartilfar.

Ì hoyringssvarinum verður eisini greitt frá, at Sosialurin beinanvegin tók stig til at broyta mannagongdinar. Longu í serblaðnum ”BILAR”, ið kom út vikuna eftir at serblaðið FAROE EXPO kom út, er frámerkingin gjørd týðulig soleiðis, at hon er nøtkanti í mun til marknaðarføringsreglurnar.

Niðurstøða:

Niðurstøðan í málinum um serblaðið FAROE EXPO er, at tíðindablaðið Sosialurin ikki á nøktandi hátt hevur hildið § 4 í marknaðarføringarlógini um lýsingaidentifikasjón, tí frámerkingin ovast á breddanum í blaðnum var skrivað við ov smáum bókstavum.

Sosialurin hevur tikið fult undir við niðurstøðuni hjá Brúkaraumboðnum. Brúkaraumboðið ger ikki meir við hetta mál.

Í  hesum sambandi vil Brúkaraumboðið senda til hoyringar donsku leiðregluna omanfyri til føroysku fjølmiðlarnar.

Vinarliga

Andrass Holm Arge,  Brúkaraumboð, Vágur tann 2. desember 2009

Útgivið, tann 4. January 2010 (Seinasta rættað, tann 10. March 2010)

Brúkaraumboðið hevur valt at tikið mál upp mótvegis Vágs Kommunu. Tann 2. desember reisti Brúkaraumboðið spurningin mótvegis Vágs Kommunu, um § 15 í lóg um marknaðarføring varð hildin í sambandi við, at Vágs Kommuna hevði álagt ófráboða avgreiðslugjald á innkrevjing fyri neystaleigugrundir.

Sambært galdandi marknaðarføringarlóg verður sagt fylgandi:

Almennar reglur á økinum:

§ 15. Um støddin ella innkrevjingin av einum ómaksgjaldi, sbr. § 13, stk.5, sum ikki er ásett við lóg, í einari avtalu, sum gongur yvir tíð, kann broytast á neiligan hátt fyri brúkaran, skal skilliga leggjast dentur á treytirnar fyri hesum í avtaluni.

Stk. 2. Broytingar í ómaksgjøldum ella innkrevjing av nýggjum ómaksgjøldum í einari avtalu, sum gongur yvir tíð, skulu altíð fráboðast við rímiligari freist, áðrenn hetta fær virknað fyri brúkaran.

Stk. 3. Er broytingin í ómaksgjaldi munandi, ella verður nýtt ómaksgjald kravt, skal hetta fráboðast brúkaranum við individuellum samskifti, áðrenn broytingin fær virknað. Hevur brúkarin rætt at siga avtaluna upp, skal hetta standa í fráboðanini, umframt við hvørjum treytum brúkarin kann siga avtaluna upp.

Málið um avgreiðslugjald frá Vágs Kommunu:

Eftir móttøku av kæru í sambandi við avgreiðslugjaldið, hevur Brúkaraumboðið tann 2. desember 2009 reist málið mótvegis Vágs Kommunu, har ið biðið verður um viðmerkingar til málið.

Vágs Kommuna hevur í hoyringssvarið tann 15. desember 2009 greitt frá gongdini í málinum. Tann 18. februar 2009, samtykti Vágs Býráð eftir tilmæli frá fíggjarnevndini, at broyta leiguna fyri neystagrundir til kr. 5 pr. m2, samstundis varð samtykt, at áleggja avgreiðslugjald kr. 50,- á allar rokning fyri leigugrundir. Avgerðin var grundað á, at fáa eins útrokningargrundarlag fyri sjálva leiguna, og at áleggja eitt avgreiðslugjald fyri lutvíst stóru umsitingina av nógvum smáum leigumálum.

Vágs Kommuna hevur ikki fráboða nýggja avgreiðslugjaldið til leigugrundsleigararnar.

Niðurstøða:

Niðurstøðan í málinum er greið, at Vágs Kommuna ikki hevur heimild at uppkrevja nýtt avgreiðslugjald, uttan so at hetta frammanundan er fráboða leigugrundsleigarunum, sambært § 15, stk. 3 í marknaðarføringarlógini um ómaksgjøld.

Vágs Kommuna hevur í hoyringssvarið sínum tikið fult undir við Brúkaraumboðnum, og vil umsitingin avgreiða leigumálini samsvarandi hesi niðurstøðu.

Vinarliga

Andrass Holm Arge,  Brúkaraumboð, Vágur tann 4. januar 2010.

Útgivið, tann 18. June 2010 (Seinasta rættað, tann 18. June 2010)

Mál um ómaksgjøld hjá Sandavágs Timburhandil.

Tann 4. Juni 2010 vísur brúkari í kæruskrivið Brúkaraumboðnum á, at Sandvágs Timburhandil hevur álagt honum eitt faktura ómaksgjald á 25 kr. í sambandi við sølu uppá borg. Brúkaraumboðið tekur málið upp til viðgerðar, og fer at kanna, um heimild er fyri ómaksgjaldinum, og um grein 15 í marknaðarføringslógini um ómaksgjøld er hildin.

Tað er ásett soleiðis í galdandi marknaðarføringslóg um ómakgsgjøld:

§ 15. Um støddin ella innkrevjingin av einum ómaksgjaldi, sbr. § 13, stk. 5, sum ikki er ásett við lóg, í einari avtalu, sum gongur yvir tíð, kann broytast á neiligan hátt fyri brúkaran, skal skilliga leggjast dentur á treytirnar fyri hesum í avtaluni.
   Stk. 2. Broytingar í ómaksgjøldum ella innkrevjing av nýggjum ómaksgjøldum í einari avtalu, sum gongur yvir tíð, skulu altíð fráboðast við rímiligari freist, áðrenn hetta fær virknað fyri brúkaran.
   Stk. 3. Er broytingin í ómaksgjaldi munandi, ella verður nýtt ómaksgjald kravt, skal hetta fráboðast brúkaranum við individuellum samskifti, áðrenn broytingin fær virknað. Hevur brúkarin rætt at siga avtaluna upp, skal hetta standa í fráboðanini, umframt við hvørjum treytum brúkarin kann siga avtaluna upp.

 Grein 15 í marknaðarføringslógini ásetur nøkur formlig krøv til innkrevjing av nýggjum – og broyting av ómaksgjøldum. Greinin fevnur ikki um avtaluna ímillum brúkara og veitara, og gevur sostatt ikki veitara heimild at álggeja – ella broyta ómaksgjøld, um greinin verður hildin.

Heimild fyri innkrevjing av ómaksgjaldi skal verða í avtaluni ímillum veitara og brúkara. Hetta er galdandi bæði fyri einstakar persónligar avtalur ímillum veitara og brúkara, og avtalur sambært keyparans vanligu keypitreytum.

Grein 15, stk. 1. krevur, at avtalan ímillum veitara og brúkara leggur dent á treytirnar fyri innkrevjing av nýggjum-, ella broyting av ómaksgjaldi á neiligan hátt fyri brúkaran. Hetta inniber, at aftalan greitt skal tilskilja, eftir hvørjum korum ómaksgjøld kunnu broytast ella innkrevjast. Tað er t.d. ikki nóg greitt einans at taka fyrivarni fyri broytingum í prísi og ómaksgjøldum.

Brúkaraumboðið metir, at góður brúkarverndarsiður sambært grein 15, stk. 1 kundi verið, at treytirnar fyri ómaksgjøld verða upplýstar á baksíðuni á fylgiseðlinum, brúkarin fær eftir keyp. Hetta vildi givið brúkaranum møguleika fyri at meta um endaliga kostnaðarstøðið í avtaluni, og um broytingarnar í ómaksgjøldum eru í tráð við avtaluna.

 Málið um Sandvágs Timburhandil.

15. Juni 2010 fær Brúkaraumboðið hoyringsskriv frá Sandavágs Timburhandli. Víst verður á, at ómaksgjaldið er komi á eftir sum at nógv arbeiðið er av sølu uppá borg, sum krevur arbeiðsorku og útreiðslur.

Í hoyringssvarinum sigur Sandavágs Timburhandil, at brúkarin sambært grein 15 í løgtingslóg um marknaðarføring skuldi verið fráboðaður um ómakgsgjaldi, og at tað er eitt mistak, at hettar ikki er gjørt.

Sandavágs Timburhandil sigur víðari, at ómakgsgjøld av tí slagnum sum kæra fyriliggur um, ikki verða kravd inn, fyrr enn treytirnar í grein 15 í løgtingslóg um marknaðarføring eru loknar. Og at kreditnota fyri ómaksgjaldi á faktura 008811 verður send.

Niðustøða.

Niðurstøðan í málinum er, at Sandavágs Timburhandil ikki hevur haft heimild at innkrevja ómaksgjald fyri faktura 008811 fyri sølu uppá borg.

Sandavágs Timburhandil tekur undir við niðurstøðuni hjá Brúkaraumboðnum, og fer framyvir at tryggja sær heimild fyri ómaksgjøldum, og lúka treytunum í grein 15 um ómakgsgjøld. Sandavágs Timburhandil hevur sýnt gott samstarv í málinum, og tað takkar Brúkaraumboðið fyri.

Brúkaraumboðið ger ikki meira við hetta mál.

Víst verður til vegleiðing hjá danska brúkaraumboðnum, um sama evnið:

http://www.forbrugerombudsmanden.dk/Love-og-regulering/Retningslinjer-og-vejledninger/Markedsfoeringsloven/gebyr15

Vinarliga

Andrass Holm Arge, Brúkaraumboðið.

Útgivið, tann 24. September 2009 (Seinasta rættað, tann 16. October 2009)

Føroyska Málnevndin og onnur gera vart við, at Skemman brýtur grein 7a í marknaðarføringslógini.

Har stendur, at lýsingar og lýsingatilfar, sum verður  sent út til húskini í Føroyum, skal ver á føroyskum.

Skemman heldur á við at senda danskt blað út til kundarnar. Tað er Prentmiðstøðin, sum ber blaðið út.

‘Brúkaraumboðið og Prentmiðstøðin avtala, at Prentmiðstøðin bert ber lýsingabløð út, um tey eru á føroyskum.

Útgivið, tann 18. June 2010 (Seinasta rættað, tann 18. June 2010)

Brúkaraumboðið tekur ikki mál upp mótvegis Uttanríkisráðnum, fyri at rinda tíðindafólkum hjá Kringvarpið Føroya ísv. ferð til Brussels. Tá ið málið kom fram í tíðindablaðnum Dimmalætting, so skuldi Brúkarumboðið taka støðu til, hvørt málið varð fevnt av § 4 í marknaðarføringarlógini, um fjalda lýsing.

Niðurstøðan er greið, at grundarlag er ikki hjá Brúkaraumboðnum at taka málið mótvegis Uttanríksráðnum, við tað at tað er ein fortreyt, at talan er um marknaðarføring av vørum og tænastum. Við tað at Uttanríkisráðið ikki hevur nakra sølu ella tænastu til brúkaran, sum kann verða fevnt av forboðnum í § 4, so verður málið ikki tikið upp.

Víst verður til vegleiðing um fjalda lýsing hjá danska brúkaraumboðnum:

http://www.forbrugerombudsmanden.dk/Love-og-regulering/Retningslinjer-og-vejledninger/Markedsfoeringsloven/reklameid

Vinarliga

Andrass Holm Arge

Brúkaraumboðið hevur viðgjørt eina klagu um, at ein tíðindaportalur hevði lagt eitt tíðindaskriv frá tryggingarfelagnum Trygd út millum onnur tíðindi. Tíðindaskrivið snúi seg um eina nýggja biltrygging og teir fyrimunir, sum Trygd metti vóru knýttir at tryggingini. Klagan var um, at talan var um eina fjalda lýsing.

Viðkomandi áseting í marknaðarføringslógini:

• 4. Ein lýsing skal vera soleiðis háttað, at lýsingin týðiliga verður uppfatað sum ein lýsing, uttan mun til hvønn form lýsingin hevur, og hvørjum miðli lýsingin verður borin fram í.

Tað er talan um fjalda lýsing, tá ein fjølmiðil ger avtalu við eitt virki um, at fjølmiðilin skrivar eina grein um virkið ella eina vøru/tænastu hjá virkinum og fær gjald ella aðra samsýning fyri hetta t.d. at virkið keypir eina lýsing í blaðnum ella gevur journalistinum okkurt afturfyri.

Brúkaraumboðið vísur á, at tað er tann vinnurekandi, sum hevur ábyrgdina av, at ein lýsing verður fatað sum ein lýsing og skal fylgja lógini um marknaðarføring. Men samstundis kann ein tíðindaportalur og aðrir miðlar hava eina medábyrgd, tí hesi bera lýsingina til brúkaran.

Tíðindaskriv frá vinnurekandi eru vanliga skrivað sum redaktionellur tekstur og kunnu tí innganga beinleiðis í tíðindini á miðlunum. Um miðlarnir ynskja at miðla eitt tíðindaskriv er neyðugt, at hetta er grundað á greið journalistisk atlit og tíðindaskrivið hevur eitt kunningarvirði.

Fjølmiðlar avgera sjálvir út frá journalistiskum atlitum, um eitt tíðindaskriv hevur slíkt kunningarvirði, at tað skal umrøðast. Fortreytin fyri, at umrøðan er fevnd av § 4 í marknaðarføringslógini er, at onkursvegna er avtalað millum tann vinnurekandi og fjølmiðilin, at tíðindaskrivið skal í tann redaktionella tekstin. Um fjølmiðilin av egnum áðum og redaktionellum grundum velur at kunngera tíðindaskrivið, er hetta ikki fevnt av lóg um marknaðarføring. Hetta at síggja í mun til, tá avtalað verður gjørd og samsýning fingin afturfyri.

Um umtalan er av redaktionellum grundum, er hon fevnd av reglunum um góðan fjølmiðlasið, ið eisini viðgera lýsingar, serliga pkt. 2 um integritet og ábyrgd. Í hesum reglum stendur m.a.

• Greiður skilnaður eigur at vera millum lýsingartilfar og kunningartilfar annars.
• Tað er ikki góður fjølmiðlasiður at geva umrøðu aftur fyri lýsingar. Tað, ið kunnað verður um, skal vera úrslit av eini meting av kunningarvirðinum. Tað eigur at verða gjørdur skilnaður millum tíðindi og handilsliga kunning, eisini tá ið tað snýr seg um leinki og aðrar tilvísingar.
• Tað er ikki góður fjølmiðlasiður at lata stuðlar ávirka virksemið, innihaldið ella útsjóndina á einum fjølmiðli.

Fjølmiðlanevndin tekur avgerð í málum, ið viðvíkja brot á góðan fjølmiðlasið. Leiðreglurnar eru at finna á heimasíðuni hjá Fjølmiðlanevndini http://www.kaerustovnur.fo/Default.aspx?ID=20 .

Brúkaraumboðið sigur í síni niðurstøðu, at talan er ikki um eitt brot á § 4 í marknaðarføringslógini, tí tíðindaportalurin av egnum ávum hevur tikið avgerð um at hava tíðindaskrivið frá P/F Trygd í redaktionella tilfarinum og eingin avtala ella samsýning var annars millum tíðindaportalin og Trygd.

Tað er ikki lætt hjá brúkaranum at skilja ímillum, nær talan er um eina almannakunngerð út frá journalistiskum atlitum og nær talan er um at almannakunngera tíðindaskriv grundað á avtalu millum tann vinnurekandi og fjølmiðilin og harvið talan um fjalda lýsing um hon ikki verður nóg týðiliga eyðmerkt. Sjálvt um hetta ítøkiliga málið ikki er fevnt av lóg um marknaðarføring, vil Brúkaraumboðið mæla fjølmiðlunum til at hjálpa brúkaranum at skilja ímillum, nær talan er um eina almannakunngerð út frá journalistiskum atlitum og nær talan er um lýsing, har avtala er gjørd millum tann vinnurekandi og fjølmiðilin um umrøðu. Hetta kann gerast við t.d. at eyðmerkja sum lýsing.